таулы жердегі шабуыл

Таулы жердегі шабуылдың өзіне тән бірқатар ерекшеліктері болады. Олар жол қиындығына, жол торабының аздығына, жер бедерінің күрделілігіне, ірі орман алқаптарының болуына, әр түрлі бағыттағы және түрлі көлемдегі су бөгеттерінің болуына, сонымен қатар гидрометеорологоялық жағдайдың өзгергіштігіне байланысты болады. Тастақ жерлер, құлди ылдилар, сондай-ақ кенеттен су басу қауіптілігі, тау үйінділері мен опырылымдар әскерлердің, ұрыс техникасының, қару-жарақтың орналасуына, бағдарлануына, маневр жасауына, жазылуына, ұрыстық қолданылуына едәуір қиыншылық келтіреді. Таулы жерлерде қарсыласты тек батыл, табанды, екпінді шабуыл жасаумен ғана толық талқандауға болады. Таулы жерлердегі шабуыл тұтас майданның болмауымен ерекшеленеді. Шабуыл бір-бірінен жекелеген бағыттар бойынша, яғни көбіне маңызды аудандарды (қатынас жолдары, белестер, шұраттар, су көздері, таулы су өткелдері, пайдалы қазбалар мен елді мекендер) алу әрекетімен жүргізіледі. Қарсыластың тылына өту қажеттілігі кезінде шабуыл әлсіз қорғалатын өңірлер арқылы жолы қиын биік таулы аудандарда жасалады. Қазіргі заманғы әскери техникамен, қару-жарақ және жабдық-тұрмандармен жабдықталған әскерлер таулы аймақтарда шабуылды шапшаң қарқынмен жүргізулері тиіс. Таулы аймақтарда бөлімшелердің табысты әрекетін қамтамасыз ету үшін мақсатты дайындық болуы керек. Бұл жерде рота, взвод, бөлімше сияқты кішігірім бөлімшелердің рөлі артады. Өйткені оларда қарсыласты жаңылыстыратындай тұтқиылдан әрекет жасау мүмкіндігі көбірек болады. Бұл уақытта бойтаса аймақтардың болуы, сонымен қатар бақылау және нысананы дәлдеу тұрғысындағы қиыншылықтар атыс құралдарының пәрменділігін азайтады. Командалық биіктерді алу және осымен бір мезгілде қарсыласты құрсау мен айналып өтуді кеңінен қолдану ерекше мәнге ие болады. Таулы жерлердегі шабуыл кезінде бөлімше жасырын кіре берістерді және қарсыластың ұрыстық ретіндегі өзара жіктерді, аралықтарды батыл пайдалануы тиіс. Жергілікті жер жағдайларына және басқа себептерге байланысты ротаның көп бөлігінің күші құрсау мен айналып өтуді жасай алмаған жағдайда қарсыластың тыл қапталына ең болмағанда шағын бөлімшелер мен топтардың кіруі үшін мүмкіндіктер жасалуы керек. Таулы жерлердегі рота мен взводтар шабуылында маңдайшеп ені жергілікті жер сипатына байланысты және де ұрыс жарғысында қабылданғанға қарағанда біршама аз немесе көп болуы мүмкін. Биік таулы аудандарда ол батальондар үшін 5 км-ге дейін, роталарға – 2—2,5 км, – взводтарға – 800 м дейінгі аралықты құрайды. Шабуылдаушы роталар бір-бірінен 500—600 м, ал взводтар – 200—300 м аралықта болуы мүмкін. Егер шабуыл бағытында өтуге қиын өңірлер бар болса, онда ұрыс тапсырмасы аз тереңдікте қойылады немесе тек шабуыл бағыты көрсетіледі. Жолдан тыс қозғалыс мүмкіндігі бар бағыттарда бөлімшелерге таяудағы және кезекті тапсырмалар жүктеледі. Қарсылас объектісін алу жөніндегі ұрыс тапсырмасының тереңдігі роталар үшін 2,5—3 км, взводтарға — 800—1000 м, бөлімшелерге 400—500 м болып анықталады. Таяудағы тапсырма жағдайға байланысты роталар үшін 1—1,5 км, взводтар үшін – 400—500 м дейін көрсетілуі мүмкін. Атыс жүйесі алғышеп алдындағы тірек пункттерінің қапталдары мен өзара жіктер арасында бойтаса кеңістік пен жасырын салалар болмайтындай етіп құралады. Атыс құралдары қарсыласқа қарай ыңғайластырылып, маневр жасау мүмкіндігін ескере отырып, көп қабатты, қапталды, бойлата атыс жүргізуді қамтамасыз ететіндей болып орналастырылады. Берілген атыс құралдары, танкіге қарсы зеңбіректер және ТҚБР тірек пункттерінде пайдаланылады. Үстемдік биіктіктерінің кіре берістері артиллерия атысымен, минаатқыш және гранататқыш бөлімшелерімен, сондай-ақ танкіге қарсы құралдармен қорғалады.